Op woensdagavond 15 januari waren we in het knappe hotel en congrescentrum Ter Elst te gast. Een vaste waarde bij ManAs: een trouwe partner die ons iedere keer met open armen ontvangt en altijd erg in de watten legt. Als eerste locatie van het jaar kreeg Britte Van Horebeeck, de Director of Sales & Marketing en eveneens onze contactpersoon, een uniek ManAs-ontwerp cadeau: ‘The Bubblegum Girl’: een knap kunstwerk van onze ‘huiskunstenaar’ van de Wildebergh. Ter Elst heeft veel troeven in huis, om er maar enkele op te noemen: de grote gratis parking en de makkelijke bereikbaarheid. En oh ja, ze hebben sinds kort ook laadpalen. En een culinaire parel erbij: vleesrestaurant Mich opende er begin dit jaar de deuren.
We hebben het jaar goed ingezet, niet alleen qua locatie maar ook qua spreker: Steven Van Gucht vertelde ons alles over pandemieën maar ook over zijn persoonlijk pad, anekdotes uit de coronatijden en lessen die we kunnen trekken. ‘Pandemieën zijn iets van alle tijden’, zo stak hij van wal. Er kan er morgen terug één zijn, binnen vijf of binnen 30 jaar. Bij Steven werd de interesse voor virussen en infectieziektes al gewekt van in zijn kindertijd. Zijn ouders hadden een kalvervetmesterij en vleeskonijnen en kweekten ook honden: Siberische huskies. Infectieziektes waren dus nooit ver weg. Denk maar aan parvo.
Hij deed een doctoraat over het PRRS-virus, het hoeft jullie dus niet te verbazen waarom hij vandaag zo vol passie en deskundigheid over zijn rol kan praten. We leerden veel bij, onder andere over het feit dat een virus veel kleiner is dan een bacterie. Het is een parasietje op zichzelf. Vergelijk het met een computervirus… En, iets dat alleen Steven sappig en grappig kan vertellen: ‘Onder een microscoop is het een heel mooi virus, het coronavirus’. We kunnen ons er (n)iets bij voorstellen?! 😉 Virussen zijn de meest basic vorm van leven.
Sinds de coronacrisis werd Steven in enkele seconden gebombardeerd tot woordvoerder. Vanaf dan kwam hij in contact met beleid én politiek. Zonder enige voorbereiding of mediatraining. De hele nationale pers hing aan zijn lippen. Wie herinnert zich niét de persconferentie met Maggie De Block en haar gevleugelde woorden ‘Blijf in uw kot’? Steven deed ons de uitdagingen van communicatie uit de doeken. Elk woord dat je zegt, gebruikt de pers. En je moet jezelf soms durven tegenspreken, het was dan ook alle hens aan dek toen COVID-19 ons land en de wereld domineerde. Zo transparant en eerlijk mogelijk blijven in je communicatie, dat heeft hij altijd in zijn achterhoofd gehouden en is een ‘duurzame strategie’. ‘Je kan altijd op je woorden terugkomen en het uitleggen’. Elke dag opnieuw kreeg hij altijd dezelfde twee vragen: ‘Moeten we ons zorgen maken?’ en ‘Wat kunnen we doen?’ Er was de spreidstand ‘overheid’ en ‘wetenschap’. Politiek. Politiekers die dachten wetenschapper te zijn. Iedereen had een mening… Te allen tijde heeft Steven vermeden om stigma en verwijten de wereld in te sturen. Al moest hij er wel continu tegen strijden. Was het niet de schuld van ‘de Chinezen’ in het begin, dan waren nadien de zakenreizigers en de skiërs de boosdoeners. Ook studenten en onze Waalse landgenoten kregen het label van ‘schuldige’. Maar een virus is niet tegen te houden, het vindt altijd zijn weg. En dat het coronavirus van een lablek uit China komt, daar is geen enkele aanwijzing toe. Het heeft waarschijnlijk een natuurlijke oorsprong, ontstaan in het wild. Maar 100% zekerheid daarover? Dat is er niet. Wasbeerhonden zouden de tussengastheer kunnen geweest zijn: tussen mens en vleermuis. Deze waren ook de bron van het eerste SARS-coronavirus. De kweek en handel van wilde dieren, dat is een broeihaard van bacteriën, ziektes en virussen. Er zijn zoveel miljoenen dollars mee gemoeid en 14 miljoen mensen (!) voor tewerkgesteld. 50% van die dieren worden verkocht op markten. ‘It’s all about the money…’
Was je handen nog maar eens goed, alhoewel… Wij leven in een zee van virussen, dat staat vast. En wat drijft de opkomst van nieuwe virussen? Wel, steeds meer mensen op deze planeet, onder andere. En het feit dat de wereld een dorp is. We zijn maar ‘one flight away’ van een ver land. De klimaatverandering geeft ook een ‘boost’ aan nieuwe virussen… De verstedelijking en ontbossing. De migratie van mensen: dit zorgt voor disbalans in de ecosystemen. Mensen zijn de ideale gastheren voor virussen.
Wat wel is, is dat COVID-19 voorkomen kon worden met betere veterinaire regelgeving en controle. Als je kijkt naar die dierenhandels en markten… Het is onlosmakelijk met elkaar verbonden: de gezondheid van mensen en dieren. Epidemieën kunnen starten met één sprong van het virus van dier naar mens. Kijk maar naar ebola in 2014.
Maar er is gelukkig ook goed nieuws: we zijn altijd beter geworden in het bestrijden van infectieziektes. Steven brak alvast een lans voor vaccins. Er is jammer genoeg enorm veel onzin verteld over vaccinatie, vooral op social media. Jammer genoeg daalt het vertrouwen in vaccins. Heel spijtig want als er iets vaststaat, is het dit: als er gestopt wordt met vaccineren, breken polio en andere besmettelijke ziektes uit…
We stelden heel veel vragen aan Steven, zijn presentatie was enorm boeiend maar de vragen… die bleven maar komen. Dat is altijd een goed teken, dan weten we dat het een geslaagde uiteenzetting was. Zo kwam er ook de (laatste!) vraag of we beter zijn voorbereid op een volgende pandemie… Onze spreker vertelde dat een aantal zaken beter georganiseerd zullen zijn maar dat er altijd wel ‘drama’ zal zijn, chaos. Anders is er ook geen crisis…
Met deze wijze woorden sloot hij zijn betoog af en praatten we nog bij in het goede gezelschap van elkaar én van vele lekkere Ter Elst hapjes en drankjes.